Geen oog heb ik er dicht gedaan. Het was niet de herrie van het verkeer aan de Berlijnse Warschauer Strasse dat me uit de slaap hield. Of geschreeuw van de vele Feierwütigen die de straat belawaaiden. Of hotelgasten die iets te luidruchtig de liefde bedreven. Nee, ik heb er geen oog dichtgedaan. Simpel en alleen omdat ik er nog nooit heb geslapen. Donkere novemberdagen als deze doen me terugverlangen naar het Michelbergerhotel. Ik kwam er graag en vaak, tussen 2009 en 2015. Kan je naar iets terug verlangen dat je nog nooit hebt gedaan? Waarom voelde ik me daar in de lobby altijd op mijn gemak?
September, twaalf jaar geleden. Als Berlijnse stadsgids poogde ik oog te hebben voor wat anderen niet zagen. Ik liep over de drukke Warschauer Strasse, vlak bij het metrostation met de gelijknamige naam, toen ik op een pand tegenover het metrostation het woord ‘BAUSTELLE’ (bouwplaats) zag staan. Het was geen gebruikelijk waarschuwingsbord. Het woord was gevormd door een stelletje gloeilampen. Dat kende ik van de kermis: calypso, spookhuis of oliebollenkraam. Ik was redelijk bedreven in internetzoekmachines, maar kwam bij intypen van ‘Baustelle’ +‘Warschauer Strasse’ gemeentelijke wegversperringen en bouwprojecten tegen. Dan de stoute schoenen maar aan en erheen. Ik kwam ik midden in een soft opening terecht, zonder celebs of vips. De opening van het Michelberger Hotel was een feit.
Foto: Arwen Schram
Wéér een hotel erbij? Berlijn dreef economisch toch al zo eenzijdig op de toeristensector? Dit was anders, dat zag ik meteen. Persoonlijker, intiemer. De initiatiefnemers wilden hier geen cool, trendy of hip project neerzetten, maar een duurzaam, en met passie gedreven hotel, dat authenticiteit uitstraalt. Dat is een zeldzaamheid in de hotelwereld, waar de hotelgast zich door het overal-hetzelfde-interieur zich zo snel mogelijk thuis dient te voelen. Of zoals Tom Michelberger, een van de initiatiefnemers zegt: perfectie creëert geen herinnering, omdat herinnering het gevolg is van beweging, van een levendige ervaring, van interactie -met mensen, de omgeving en de sfeer. Natuurlijk was het verhaal over het interieur niet helemaal waar. Er was wel degelijk een designer aan de slag geweest om dit tot een bijzondere plek te maken. Het mag er uitzien als een lukraak bij elkaar geraapt zooitje; alles zorgvuldig geënsceneerd door ontwerper Werner Aisslinger. Waar Duitsers, die van nature iets conservatiever zijn dan Nederlanders die alles wat nieuw is per definitie gaaf vinden, iets voorzichtiger in hun positieve oordeel waren, hoorde ik van zowat alle Nederlandse Berlijnbezoekers die ik het Michelberger aanraadde louter lof. Op klachten over de iets te luidruchtige Warschauer Strasse na.
Foto: Arwen Schram
Hotellobby’s hebben de ingewikkelde taak neutraal te zijn, toegankelijkheid uitstralen en tegelijkertijd functies als aankomst en vertrek efficiënt te vervullen. Wat maakt de lobby van dit Michelbergerhotel nu zo aantrekkelijk? Je kan er hangen. Misschien wel de essentie. De druk om te consumeren die op veel andere semipublieke plekken als hippe foodhallen wel sterk is, is hier afwezig. Hier kan consumeren, maar het hoeft niet. De combinatie met het transitkarakter, waar voortdurend aankomst en vertrek plaats vindt, maakt dat het bijna onmogelijk is voor één bepaalde groep om hier de boel te gaan zitten domineren. Iedereen is hier reiziger. Iedereen is hier tijdelijk. Iedereen is hier ook snel weer weg. Iedereen is ontspannen, want: in de vakantiemodus. Het is de makers van Michelberger gelukt om met behulp van design iets te ontwerpen waar bijna iedereen zich meteen thuis voelt. Dus niet louter hotelgasten; als buurtbewoner kwam ik er ook graag, en vaak. Net als vele andere buurtbewoners. Het hotel haalde de buurt en de stad in huis.
Foto: wattedoeninberlijn.nl
Koffie drinken. Mittagstisch, lunch genieten. Net als kantoorklerken uit de omgeving, die er warm kwamen eten. Ik bezocht er Berlijns’ allerkleinste Weihnachts-kerstmarkt, op het binnenhof. Waar het Berliner Pop Chor a capella kerstliedjes zong. Of ging naar de vrijdagavond in de lobby. Toeristen die er nietsvermoedend naar binnen liepen en er een besnorde dikkerd met zichtbaar veel plezier Weekend van Class Action op discosterkte zagen staan draaien. Well, well, well…. Look who’s home….My, I thought you didn’t gonna make it tonight, honey…. Veertiger, verkleed als dertiger, danst er met zijn jonge dochtertje. Die sfeer.
De lobby, foto: sidewalkhustle
In het boek The Tourist City, Berlin tourism & architecture van architect/onderzoeker Jana Richter is onderzocht wat de ruimtelijke implicaties zijn van de groei van de toeristensector op Berlijn. Aan de hand van tijdsmomenten is te zien hoe gebouwen steeds meer ruimte beschikbaar stellen voor toeristenlogistiek: entree, kaartcontrole, garderobe, restaurant, winkel. Niet alleen in Berlijn, ook in Amsterdam is deze ontwikkeling aan de gang: bij het Rijks [spatie] Museum, het Anne Frankhuis, Hermitage, et cetera. Wat doen de betere hotels? Het omgekeerde. Die stellen zich open voor de stad en haar bewoners. Deels om opportunistische redenen, want de relatie hotel-stad is niet altijd even lekker. Het is ook goed buurschap, om een goede, duurzame relatie met je omgeving van belang te vinden.
Michelbergerhotel, buitenkant. Foto: Matt Biddulph
De huidige pandemie maakt het helaas niet vanzelfsprekend om in een hotellobby te gaan zitten. Regels en restricties ontnemen de lust. Gelukkig is daar Soundcloud. Het kanaal van het Michelbergerhotel herbergt een zee aan fijne dj’s en artiesten. Ideaal in deze donkere dagen. Luisteren als medicijn tegen mateloos gemelancholieer en oeverloos genostalgiseer in november. Daarom: Dj Maarten, Daniel Russell, Andreas Krach, Hara Katsiki, D-felic, Dj Rute & Mr. Malka, Guille De Juan: ik dank jullie allen hartelijk. Heerlijke muziek om te dagdromen naar de dag dat ik die rentenierende stadsdandy ben die in de lobby met een minzaam knikje naar de ober een speciaal op hem afgestemde cocktail voor zijn neus krijgt zonder maar een woord te zeggen. En dat het liefst twintig jaar lang.
Ook dit hotel ontkomt niet aan de voortdurende vernieuwingsdrang. De lobby zoals hier afgebeeld is inmiddels onder handen genomen door de Deens-Britse combi van Jonathan Tuckey Design en Sigurd Larsen. Gelukkig ziet her er nog steeds aantrekkelijk uit.
