Mijn webblog heeft als ondertitel ‘uw correspondent van het stedelijke leven’. Nu wil die correspondent voor dat stedelijke leven ook wel eens wat anders zien dan altijd maar stad. Op naar Walcheren, drie dagen Zeeland. Om de trip qua reistijd wat aan te dikken – anders vanuit Amsterdam binnen twee uur ter plekke- had ik een tussenstop ingelast: vakantiepark Klepperstee. Daar wou ik een wikkelhuisje bezoeken.
Roller coaster
Naar Zeeland toeren is een schitterende ervaring. Kilometers grijze petrochemische industrie langs de A15 worden na afrit 12 ingewisseld voor de groene vlaktes van Voorne aan weerszijden van de N57. Ik hou van rijden door dit deel van Zuid-Holland (nooit: ‘Zeeland” zeggen, als je Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee noemt) en van Zeeland. Hier autorijden geeft je de ervaring van een vertraagde rollercoaster (dank je, Danny). Telkens lage, uitgestrekte vlaktes met hier en daar een lichte rimpeling van een oud dijkje, dat voelt als een weerbarstige rimpel in een groen tafelkleed. Aan het eind van een eiland met een steile spurt omhoog. Via dijk, dam, brug of kering over enorme letterlijk en figuurlijk schitterende open watervlaktes rijden. Voordat je hebt kunnen genieten van de waterweidsheid duik je met de auto over de dijk weer omlaag de groene weiden in (Of reed ik te snel? Dat kan ook). Van Voorne naar Walcheren is dit effect drie keer te ervaren. Ultiem hoogtepunt is de Oosterscheldekering met de kunstmatige eilanden Roggenplaat en Neeltje Jans. Behoort voor lagere schoolkinderen een excursie Deltawerken eigenlijk tot het verplichte curriculum/canon? Het is een staaltje Nederlandse ingenieurskunst die respect en bewondering blijft afdwingen. En het is ook nog heel mooi. Misschien omdat ik vroeger Nederlandse stranden zelf voortdurend bedeltawerkt heb?
Wikkelen
Ik ben blij dat ik geen vakantiepark ben. Want hoe ouder vakantieparken ze worden, hoe meer ze alle winden die er in recreatieland waaien dienen te doorstaan. Meebuigen of breken. Buigen is succesvol als een park zich voortdurend aanpast aan de grillige wensen van de consument. Daar is de huidige aanpak van De Klepperstee een interessant voorbeeld van. Momenteel wordt het park gerefurbished naar een masterplan van bureau Inside/Outside, het internationaal bekende landschapsarchitectenbureau van Petra Blaisse. Centraal thema bij de aanpak is: binnen/buiten. Nieuwe bebouwing dient te voldoen aan een hoogwaardige relatie tussen binnen en buiten. Onderdeel van het plan is om op het park ruimte geven aan verschillende prototypen huisjes, ofwel cabins, ofwel tiny housing. Mijn specifieke interesse betrof het wikkelhouse. Als secretaris van de Prijsvraag naar Tiny Houses voor Almere maakte ik voor het eerst kennis met het wikkelhouse, het was een van de inzendingen. Een wikkelhouse heeft om meerdere reden een hoge aaibaarheidsfactor. Gemaakt van karton met een houten jasje; met de oervorm van een huis met puntdak, zoals ieder kind een huis tekent. En toch…. op zo’n park, (te) dicht op elkaar komen ze niet helemaal tot hun recht. Het liefst zit je natuurlijk in de Wikkelhouse aan de duinrand, of in een bos. Niet direct naast stacaravans met een plastic uitstraling. Tiny housing en omgeving: het blijft een moeizame relatie. Wie in een Wikkelhouse in het bos/strand/hei/duin/wei/Biesbosch in plaats van vakantiepark wil logeren: dat kan. Via Stayokay: een vakantiehuisje gemaakt van recyclebaar karton
Oud vakantiepark
Na Klepperstee door naar Walcheren, naar ons verblijf in Vrouwenpolder. Een van mijn all time favourite books is het geweldige Tussen Tent en Villa van Mieke Dings. Dit dikke boek beschrijft de geschiedenis van recreatie en vakantieparken in Nederland. Wellicht heeft u als lezer al kennis gemaakt met mijn fascinatie voor de Center Parcs-voorheen Sporthuis Centrumparken. Op Walcheren wilde ik een ander vakantiepark in het echt bekijken: Breezand 1. Gelukkig had ik het boek van Mieke niet meegenomen op deze trip. Voor je het weet verzandt zo’n ontspannen bedoeld uitje in een project, met een mopperende eega naast je als resultaat. Terug van de trip heb ik opgezocht in Tussen Tent en Villa welke geschiedenis Breezand 1 heeft. Het is bijzonder opgezet. Alle huisjes liggen relatief ver uit elkaar, en hebben amper een eigen oprit of een afgebakende tuin. Ook zijn ze zo verkaveld, dat er optimale privacy is ten opzichte van elkaar. Daarmee is de natuurbelevenis vergroot. Nota bene de modernistische architect Marinus Duijntjer, bekend van onder meer de Nederlandsche Bank in Amsterdam, heeft meegewerkt aan het plan. Een groot onderscheid is er tussen Breezand 1 en Breezand 2, dat er naast ligt. Duidelijk een jaren zeventigproduct met dicht op elkaar geplaatste woningen. Hier wil ik geen vakantie vieren want die omgeving riep geen vakantiegevoel op. Dat heeft onder meer exploitatietechnische oorzaken. Breezand is bijzonder opgezet. Alle huisjes liggen relatief ver uit elkaar, en hebben amper een eigen oprit of een afgebakende tuin. Ook zijn ze zo verkaveld, dat er optimale privacy is ten opzichte van elkaar. Daarmee is de natuurbelevenis vergroot. Meer te lezen is hier: https://www.breezand-vrouwenpolder.nl/geschiedenis/
Tussen Tent en Villa pagina 161 Mieke Dings
Fascivalente ambinatie
Cynisch gesteld is Zeeland na de watersnoodramp van 1953 getroffen door de vakantieparkeritisramp. Om werkloze vissers na de deltawerken perspectief te bieden was er vanuit het ministerie van Economische Zaken een stimuleringsprogramma voor recreatie in Zeeland. Daarmee heeft deze provincie zicht ontwikkeld tot een grote staalkaart van vakantieparkmodes. Van het jarenvijftigachtige Breezand 1 via het Mediterranië kopiërende Port Zélande tot aan het verhippende Klepperstee. Naast mooie exemplaren zijn er ook grote missers, zoals Aquadelta in Bruinisse. Dit was een ingelaste tussenstop voor de terugweg van Walcheren naar Amsterdam. Een verloren waterhoofdpark, dat veel groter had moeten worden dan het nu is. Ik blijf een fascivalente ambinatie met vakantieparken houden. Fascinerend, omdat ze enerzijds in steen en aankleding het ultieme vakantiegevoel succesvol trachten over te brengen. Een ingewikkelde balans, waar ik bij sommige parken bewondering voor heb hoe dat lukt. Anderzijds sta ik ambivalent tegenover de trendgevoeligheid, de modes, de stijlgerichtheid van de parken. Iedere tien jaar je tent vervangen door bungalows om die na tien jaar te veranderen in cottages, om ze na tien jaar weer te vervangen door tiny houses a la wikkelhouse-huisjes: zó ontiegelijk onduurzaam. Alles om die altijd maar weer snel verveelde consument te kunnen blijven plezieren, omdat die het zelf niet kan.
Aquadelta Bruinisse, uit Tussen Tent en Villa
Geen vreemdelingen
‘Niet alleen uit aesthetisch, doch ook uit moreel oogpunt verdient de bevordering van het vreemdelingenverkeer [in Zeeland] afkeuring’. Deze stelling werd in 1913 geopperd door de spreekbuis van de Vereniging Nehalennia tot Instandhouding en Bevordering van Walcheren’s Natuur- en Stedenschoon door de voorman Bonifacius Von Brucken Fock. Dit is te lezen in Het Landschap Beschreven. Dat staat vol met fijne historisch-geografische opstellen. Tot in de Tweede Wereldoorlog trachtte de vereniging Nehalennia Walcheren te behoeden voor al te grove, landschapsverpestende invloeden. De grootste verpesting vond overigens in de oorlog plaats, toen het volledige eiland onder (zee)water werd gezet, waardoor na de Tweede Wereldoorlog het hele eiland opnieuw diende te worden beplant en ingericht. We hebben ons bij de keuze voor Walcheren niet laten weerhouden door de vermaning van Bonifacius Von Brucken Fock uit 1913. Of door het artificiële, helemaal niet oude landschap. Want het is er prachtig, ook al is alles zo’n beetje van na 1945.
Geurstudio
Onze accommodatie in Vrouwenpolder bood schitterend uitzicht op de overgang van polder naar duin. Grijszwarte hompen omgeploegde klei op de voorgrond met op de achtergrond de lichtgele duinen vol helmgras. De accommodatie was er een in de categorie studio. Zo’n studio denkt kook-, eet-, werk,- woon- en slaapfuncties probleemloos in één ruimte te kunnen combineren. Niets is minder waar. Door coronagesloten horeca waren we gedwongen zelf te koken. Dat leidde tot twee overnachtingen in etensluchtjes. Studio’s zijn over het algemeen bijna altijd eenzijdig georiënteerd, wat effectief doorluchten onmogelijk maakt. Ineens viel het kwartje. Ik begreep de enorme opkomst van horeca en bezorgdiensten in grote steden, waar het wemelt van deze studio’s. Geen wonder dat (jonge) studiobewoners liever niet zelf koken. Voor je het weet lig je dagenlang in je hippe studio in de gebakken vislucht.
Zo kunnen drie dagen Walcheren uw correspondent voor het stedelijke leven nieuwe stedelijke inzichten brengen.
Wie zich ontspant, die leert wat.
